POP

Plateforme ouverte du patrimoine

Le Marbre de Thorigny

Identification du bien culturel

N°Inventaire

1864.06.001

Dénomination

Titre

Le Marbre de Thorigny

Période de création

Millésime de création

238

Matériaux - techniques

Mesures

H. 146cm, L. 85cm, Pr. 60cm

Inscriptions

dédicace, texte

Précisions inscriptions

dédicace : T(ito) Sennio Sollemni Sollemnini fil(io) IIvir(o) sine sorte quater aug(uri)[o]mnib(us) honorib(us) mun[icipio ---]q(ue) VII[---]us in[s]ua c[i]vitate eodemq(ue) tem[po]re sacerdo[s]R[om]ae [et Augusti ad aram omn]e genus spectaculorum e[did]it [fu]erunt gladia[to]r[um c]ertam(ina) n(umero) XXXII ex quibus per quadriduum [n(umero)] V[III] s[ine] missione edideru[nt][bal]neum quod [pop]u[lar]ibus coloniae s[uae]pr[ofutu]rum S[ollemninus ---]ribusfunda[me]ntis inst[itutis reli]queratconsumm[av]it [item legavit ---] fructum undein perpetuum instauraretur is Sollemnisamicus Tib(eri) Claud(i) Paulini leg(ati) Aug(usti) propr(aetore) provinc(iae) Lugd(unensis) et cliens fuit cui postea[l]eg(ato) Aug(usti) p(ro) p(raetore) in Brit(annia) ad legionem sext[am]adsedit [q]uique e[i] salarium militiaein auro aliaque munera longe pluris missi[t]fuit cliens probatissimus Aedini Iulianileg(ati) Aug(usti) prov(inciae) Lugd(unensis) qui posteapraef(ectus) praet(orio)fuit sicut epistula quae ad latus scripta es[t]declaratur adsedit etiam in provincia Num[id(ia)]Lambense M(arco) Valerio Floro trib(uno) mil(itum) leg(ionis) III Aug(ustae)iudici arcae ferrar(iarum)tres prov(inciae) Gall(iae)primo umquam in sua civitate posueruntlocum ordo civitatis Viducass(ium) libera(e) deditp(osita) XVII K(alendas) Ian(uarias) Pio et Proculo co(n)s(ulibus) (transcription) ; Autres/Face principale gravée et presque illisible ; texte : [E]xemplum epistulae Cl(audi)[Pa]ulini leg(ati) Aug(usti) pr(o) pr(aetore) prov(inciae)[B]ritanniae ad Sennium Sollemnem a Tampiolicet plura merenti tibi h[aec]a me pauca tamen quonia[m]honoris causa offeruntu[r]velim accipias libente[r]chlamidem Canusinamdalmaticam Laodiciam fibulamauream cum gemmis rachanasduas tossiam Brit(annicam) pellem vitulimarini semestris autem epistulamubi prope diem vacare coeperi[t]mittam cuius militiae salarium[i]d est HS XXV(milia) n(ummum) in auro suscip[e][d]is faventibus et maiestate sanct[a]Imp(eratoris) deinceps pro meritisadfectionis magis dignaconsecuturus concordit(er) (transcription) ; Autres/Côté gauche gravé et presque illisible ; texte : Exemplum epistulae Aedin[i]Iuliani praefecti praet(orio)ad Badium Comnianum pr[o]cur(atorem) et vice praesidis agen[t(em)]Aedinius Iulianus BadioComniano sal(utem) in provinciaLugduness(i!) quinquefascal(is)cum agerem plerosq(ue) bonosviros perspexi inter quosSollemnem istum oriundumex civitate Viduc(assium) sacerdote[m]quem propter sectam gravitat[em]et honestos mores amare coep[i]his accedit quod cum Cl(audio) Paulin[o]decessori meo in concilioGalliarum instinctu quorund[am]qui ab eo propter merita sua laes[i]videbantur quasi ex consensu provin[c(iarum)]accussationem instituere temtar[ent]Sollemnis iste meus proposito eor[um]restitit provocatione scilicet inte[rpo][s]ita quod patria eius cum inter ce[ter(os)]legatum eum creasset nihil de actione mandassent immo contra laud[as][se]nt qua ratione effectum est ut o[mnes][a]b accusatione desisterent que[m]magis magisque amare et compro[bare]coepi is certus honoris mei er[ga se]ad videndum me in urbem venit [atq(ue)]proficiscens petit ut eum tibi [com]mendarem recte itaque feceris [si]de[si]d[e]rio illius adnueris et r(eliqua) (transcription) ; Autres/Coté droit gravé et presque illisible

Description

Stèle épigraphique dédiée à Titus Sennius Solemnis, délégué à l'Assemblée des Trois Gaules à Lyon. Elle porte sur 3 faces 3 types d'inscriptions dont, sur la face principale, une dédicace avec énumération des dignités de Titus Sennius Solemnis. Les faces latérales comportent les copies de deux lettres de personnages illustres, soulignant chacune les qualités et mérites de Titus.

Sujet représenté

archéologie ; statuaire ; epigraphie

Contexte historique

Lieu de création/utilisation

France, Normandie, Calvados, Vieux-la-Romaine (lieu d'exécution)

Découverte / collecte

Europe ; France ; Normandie ; Basse-Normandie ; Calvados ; Vieux-la-Romaine (lieu de découverte) (1580, date de collecte)

Précisions découverte

La stèle a été mise au jour à Vieux-la-Romaine (Calvados) probablement à l'emplacement du forum de la cité romaine, (Aregenua), peut-être en 1580 (date communément retenue mais non établie). A l'initiative du seigneur de Matignon, elle fut alors transportée au château de Thorigny (Manche) dont elle tire son nom. Laissée à l'abandon pendant plusieurs décennies dans des dépendances du château, la stèle est découverte par la communauté scientifique à la fin du 17e siècle (vers 1660-1670).

Informations juridiques

Statut juridique

Propriété de la commune, don manuel, Saint-Lô, Musée des Beaux-arts

Date acquisition

acquis

Ancienne appartenance

don de CLEMENT Pierre-Louis (1864) ; Famille de Matignon ; Lecocq (acquéreur du château de Torigny en 1814) ; Clément (Pierre-Louis), maire de Saint-Lô (anciennes appartenances)

Le Marbre de Thorigny_0